Yardımcı Fiiller

İsim cümlelerinde kullanılan yardımcı fiiller:  ჰŧ (ist) ve  ط/ഥ (dıy).

Fiil cümlelerinde kullanılan yardımcı fiiller: Ϣર (war), ϢરƆ (werde)

ჰŧ (İst) yardımcı fiili isimden önce kullanılırken, ഥ (dır) ise isimden sonra bitişik olarak kullanılır. ჰŧ (İst) her zaman sabit olup, zamana göre değişim göstermez. ഥ (dır) ise zaman yapısına göre değişim gösterebilmekte ve ᛠ (te, ti) şeklinde kullanılabilmektedir. 

TR: Ben öğrenciyim. 

Ⱈ ჰŧ ᒍӬ ᛠᒍБ. (Men ist telebe)

Ⱈ ᒍӬ ᛠᒍБഥ (men la telebedir.) 

Ϣર (War) ve ϢરƆ (Werde) her daim esas fiilden önce ayrı olarak kullanılır. 

TR: Ben giderim / Ben gidiyorum.

ما Ϣર Г@MЭ⟓ (Men war getmek) 

Yardımcı Fiil Çekimleri

Ⱈ Ϣર Г@MЭ⟓ ᒍӬ Ḷર⊲∧ (Men war getment la barqa) 

Ben eve gidiyorum.

Esasi Yardımcı Fiiller

Bakiye dilinde yardımcı fiiler dışında esasi yardımcı fiiller de vardır. Bunlar fiil özünden olup, esas fiil ile beraber kullanılır; ৬ᓬ, ⱱર, Бᒍ, ഥᎧર, Гᒍ (Yaz, ver, bil, dur, gel)

Гᒍ..↾ⱱર (Geliver)

Özüne Yardımcı Fiiller

Bazı fiiller özüne haliyle yardımcı fiil olarak kullanılır; ⧽,@,ᒍ,Ḷ⧽,⊲,৬Ḻ, IᒍЭ (Ol, Et, Bul, Kıl, Eyle)

৬રƆM@ (Yardamet) = Yardım etmek

Modal Fiiller

Bakiyye dilinde Almanca, İngilizce benzeri modal yapı bulunur ama sözcük varlığı Öztürkçe veya Osmanlıcadır. 

Örnek: Eve gitmeliyim. 1 saat sonra evde olabilirim. Yemeğe yetişmeyi diliyorum. Yemek yemek zorundayım. 

ما ᓬO૪ Г@Mᒍ..↾ ᒍӬ Ḷર⊲∧.  ما ⟓Ɲ ⧽∧Бᒍર ৬ Ḷર⊲Ɔ Бર OǦᎧરG. ما Ɔᒍર ୨રM∧⊲ ≾.ᒍ↓G. ما ഥ’Oર❞Ɔ ≾.૪M∧⊲ ≾.. 

(Men zol getmeli la barqa. Men keyen olabeler ya barqda ber oğurga. Men deler varmak aşlıkğa. Men zorunda aşlammak aş.)

Edilgen Çatı - Pasif

Al Bakiyye dilinde birden fazla pasif yapı mevcuttur. Ancak son güncellemede sadece 3 form  olarak (Ekli Pasif, MAN’lı Pasif, Zeş’li Pasif) aşağıdaki tablo ekseninde kullanım kabul edilmiştir.

1- Ekli Pasif - ᒍ: Esas fiile ek olarak birleşen pasif yapıdır. Zaman yapısı yardımcı fiil ve esas fiil eki ile anlaşılır.

2- Zeş’li Pasif (ᓬ≾.): Ön ek + son ek biçiminde kullanılan formdur. Esas fiilin önüne ek olarak, “ᓬ≾.” (Zeş) getirilir ve esas fiil yalın halde kullanılır. Dönüşlü, dönüşümsel pasif durumu söz konusudur; kendi kendine dönüşüm geçirme durumu. 

Örnek: TR - Cam kendiliğinden paramparça olup, parçacıklara dönüştü.

৬ CM ϢᎧરƆ ᓬ≾.て≾.@〟(Ya Cam wurde zeşhaşaten)

3- MAN’lı Pasif (M⥌Ɲ): Dönüşümlülük haricinde diğer tüm pasif durumlar için kullanılabilmektedir. MAN’ın hal durumu ve esas fiilin aldığı ses eki ile anlam değişimi oluşmaktadır. 

Cümle Yapısı: M⥌Ɲ / M⥌Ɲ↾ / M⥌Ɲᛠ + Yardımcı Fiil (Ϣર / ϢરƆ) + Esas Fiil+ek. 

Not: Zamanlamada her zaman 3. tekil şahsa göre çekimleme yapılır. Zamirsel niteliğe sahiptir ve sıfat, artikel almaktadır. 

MAN Halleri

MAN Fil Ekleri ve Nitelikleri:

Örnek: TR - “Bize bu kitap yazdırıldı.” (kitap, bir başkası tarafından birisine yazıdırılma durumu söz konusudur. )

Al Bakiyye: Ḷ Бᛠ⟓ ϢᎧરƆ M⥌Ɲ БᓬЭ Г৬ᓬƆᛠ°.

Okunuş: (Bu betik wurde Man bize geyazdit’.)

Örnek Cümle: Bilinen, iyi huylu yaşlı bir kişi tarafından yeni ve büyük bir kitap, bir başkasına yazdırılacak. 

Al Bakiyye: Бર ৬Ɲ↾ Бᛠ⟓ᒍ⧽Ꭷ ϢરƆ ৬ Эԋᛠ৬ર..↾M⥌Ɲ Г৬ᓬ⥌CĴᛠ@. 

Okunuş: Ber yeni betikelolu werde ya ehteyar-i man geyazacajtat. 

ḶI (Bay) Formu: M⥌Ɲ (Man) yapıısnda yapan kişiyi belirtmek için kullanılan edat-ön ek formudur. “tarafından” manası taşımaktadır ve eylemi yapan kişiyi veya özel nesneyi vurgular. 

Örnek: Eve Gidiyorum / Eve benim tarafımdan gidiliyor… 

Al Bakiyye: M⥌Ɲ Г@O ᓬᎧ ᒍӬ Ḷર⊲ ḶI Ⱈ.

Okunuş: Man geto zu lâ barq bay men. 

Örnek Cümle: 

TR: Bize bu kitap yazdırıldı. 

BK: Ḷ Бᛠ⟓ ϢᎧરƆ M⥌Ɲ БᓬЭ Г৬ᓬƆᛠ°.

Okunuş: Bu betik wurde man bize geyazdit.

Örnek Cümle: Bilinen, iyi huylu yaşlı bir kişi tarafından yeni ve büyük bir kitap, bir başkasına yazdırılacak. 

BK: Бર ৬Ɲ↾ Бᛠ⟓ᒍ⧽Ꭷ ϢરƆ ৬ Эԋᛠ৬ર..↾M⥌Ɲ Г৬ᓬ⥌CĴᛠ@. 

Okunuş: Ber yeni betikelolu werde ya ehteyar-i man geyazacajtat.

Emir Kipi

Esas fiil kökü kullanılır ve cümle sonuna “!” konulur. 

Гᒍ! (Gel)

Örnek: Ahmet, Okula gitme! Buraya gel. Kolay gelsin. Yarın eve gelinilsin.

∧てM@, Г@M⥌ ᒍӬ ↓ØG! Гᒍ ḶમG! ØI ГᒍЭ! ৬ર〟 ГᒍƝᒍЭ ৬ Ḷર⊲G!

(Eahmet, Getme la okkulğa! Gel burayğa! Kulay gele! Yarın gelenele  ya barqğa) 

Yalın Fiil - Esas Fiil

Temel fiilin en yalın, kök durumuna yalın fiil - esas fiil denilir. 

Al Bakiyye dilinde fiillerin yeniden türetilmesinden ziyade sistemi oturmuş olan Türkçe, Almanca, İngilizce, Arapça ve Farsça gibi dillerden fiiller çoğunlukla tercih edilmiştir. Fakat yine de son güncelleme ile Al Bakiyye diline özgü fiil yapısı geliştirilmiştir.